Làm thế nào để định giá 1 công ty?

Giá trị một công ty là số tiền mà nó có thể bán được cho một người hoặc một tổ chức muốn mua toàn bộ công ty.

Một công ty khác gì một món hàng thông thường?

• Định giá công ty thường mang nhiều tính chủ qua, ít chính xác hơn so với các loại định giá khác.
• Ví dụ, so sánh với một cổ phiếu Hòa Phát hoặc một chiếc xe máy mới – trong các trường hợp này bạn có thể tra cứu online giá (hoặc khoảng giá), nhưng giá trị của một công ty là một điều không rõ ràng như vậy.
• Sau đây là những lý do khiến giá trị công ty khó xác định chính xác:

– Các công ty là 1 chủ thể phức tạp: Để xác định giá trị một công ty, ta cần cân nhắc đến đất đai đang sở hữu, tài sản về trí tuệ, các khoản nợ, lợi nhuận tương lai, …
– Định giá một công ty còn cần dựa trên sự dự đoán: Nếu bạn cho rằng nền kinh tế sắp đi vào suy thoái, thì bạn sẽ dự đoán là lợi nhuận công ty sẽ thấp hơn, nghĩa là công ty có giá trị thấp hơn. Ngược lại, bạn cho rằng nền kinh tế sẽ tiếp tục bùng nổ trong tương lai, bạn sẽ dự đoán lợi nhuận trong tương lai sẽ cao, đồng nghĩa là công ty sẽ có giá trị cao hơn.
– Không thường xuyên giao dịch: Quá trình mua và bán thứ gì đó sẽ giúp xác định giá trị của nó nhưng các thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A) thường không hay diễn ra thường xuyên.

Cách định giá…

• Có nhiều cách để xác định giá trị của một công ty. Không có cách nào là chính xác tuyệt đối, mỗi một cách sẽ phù hợp nhất với một tình huống nhất định. Dưới đây là một số cách định giá:

– Giá cổ phiếu: Các công ty được giao dịch công khai – nghĩa là công ty đó đã được niêm yết trên thị trường chứng khoán (TTCK), các công ty đã có sẵn giá cổ phiếu nên bạn có thể sử dụng như một cơ sở để định giá toàn bộ công ty.
– Dựa vào lợi nhuận hoặc dòng tiền: Các nhà phân tích có thể ước tính lợi nhuận của một công ty là bao nhiêu trong 5, 10 hoặc 20 năm tới – sau đó họ sẽ tính toán những lợi nhuận trong tương lai có ảnh hưởng tới định giá giá trị của công ty như thế nào ở thời điểm hiện tại. Ngoài ra, thay vì sử dụng lợi nhuận là biến số để dự đoán thì một số nhà đầu tư, chuyên gia phân tích lại thích sử dụng chiết khấu dòng tiền hơn.
– Dựa vào tài sản và các khoản nợ: Công thức là cộng tất cả các tài sản công ty đang sở hữu và trừ đi những gì đang nợ. Phương pháp này hữu dụng với các công ty sắp phá sản.
– So sánh với các doanh nghiệp tương tự: Giá trị các công ty tương đương gần đây đã được giao dịch có thể là cơ sở bắt đầu hoặc dùng làm tham chiếu khi định giá một công ty.

Điều này có giá trị gì?

• Thỉnh thoảng ta vẫn nghe được trên TV nói rằng một công ty đại chúng được “định giá bằng” một con số nào đó, thì có nghĩa là công ty đó đã được niêm yết trên TTCK và con số trên đang thể hiện vốn hóa thị trường của nó (Vốn hóa thị trường = giá cổ phiếu x số cổ phiếu đang lưu hành) đây là một trong những cách nhanh chóng, hiệu quả để định giá một công ty. (Mức định giá mới cao lên có nghĩa là giá cổ phiếu của công ty đã tăng lên.)
• Mặt khác, đối với các doanh nghiệp chưa được niêm yết, bất kỳ con số nào bạn nghe thấy trên truyền thông có thể là con số đã được thương lượng giữa chính công ty và một nhà đầu tư nào đó. Các cuộc đàm phán này có thể xảy ra khi một nhà đầu tư sở hữu cổ phần hoặc mua toàn bộ công ty. Sau đây là cách hoạt động:

– Bước 1: Giả sử một nhà đầu tư muốn đầu tư 1 tỷ đồng vào startup của bạn.
– Bước 2: Nếu nhà đầu tư này muốn quy đổi 1 tỷ đó lấy 20% cổ phần thì nghĩa là giá trị công ty sau khi nhận tiền đầu tư (Post Money Valuation) được định giá 5 tỷ, đồng nghĩa giá trị công ty trước khi được đầu tư (Pre Money Valuation) được định giá ở mức 4 tỷ. Nhưng nếu bạn chỉ đồng ý quy đổi khoản đầu tư 1 tỷ này tương ứng với 10% cổ phần thì giá trị công ty sau khi nhận đầu tư (Post Money Valuation) được định giá ở mức 10 tỷ, đồng nghĩa giá trị công ty trước khi được đầu tư (Pre Money Valuation) được định giá ở mức 9 tỷ. (Việc phân biệt giữa 2 thuật ngữ Pre Money Valuation và Post Money Valuation sẽ được đề cập chi tiết ở bài viết khác.)
– Bước 3: Cả hai người (nhà đầu tư, bạn – chủ start up) đều muốn sở hữu tỷ lệ phần trăm cổ phần lớn hơn. Vì vậy hai bên sẽ phải thẩm định, đàm phán, thương lượng và đưa ra quyết định thống nhất về mức định giá cuối cùng trước khi kí kết đầu tư.

Tầm quan trọng của định giá công ty

• Lợi nhuận của nhà đầu tư: Giá cổ phiếu có sự liên hệ trực tiếp đến giá trị công ty. Công ty có giá trị cao đồng nghĩa với lợi nhuận của nhà đầu tư cao.
• Giao dịch của công ty: Giá trị của công ty có thể ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn, việc mua các công ty khác hoặc bán chính nó.
• Lương thưởng nhân viên: Nếu doanh nghiệp trả thưởng người lao động bằng cổ phiếu, giá trị công ty sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mức thưởng của họ.
• Giá trị tài sản ròng của chủ sở hữu: ví dụ vào tháng 9/2018 khi Amazon đạt giá trị hơn 1.000 tỷ đô thì Jeff Bezos (CEO Amazon) sở hữu khoảng 10% cổ phần tương ứng với khoảng 100 tỷ đô, điều này khiến cho Jeff Bezos chính thức trở thành người giàu nhất hành tinh. Trong khi trước đó Amazon chỉ đang được định giá 982.2 tỷ đô nên với 10% cổ phần, Jeff Bezos lúc đó chỉ có tài sản là khoảng 98.2 tỷ đô.
• Tổng thể nền kinh tế: Khi giá trị của công ty tăng lên, các nhà đầu tư và chủ sở hữu giàu lên dẫn đến nền kinh tế sẽ tốt hơn và ngược lại.

Kết luận

Cũng như giá trị của bất cứ thứ gì trên đời, giá trị của một công ty đại diện cho những gì mà người mua có thể nhận được khi trả ở mức giá đó. Đôi khi, định giá của một công ty phụ thuộc vào phân tích các con số phức tạp những cũng có thể phụ thuộc vào một cái bắt tay.

Những sự thật thú vị

• Mặc dù các Founder luôn muốn công ty của mình được định giá cao nhất có thể nhưng quá cao thì sẽ không tốt. Tiêu biểu như WeWork được định giá khoảng 47 tỷ đô vào đầu 2019 với dự đoán sẽ IPO (niêm yết trên sàn chứng khoán). Nhưng khi các nhà đầu tư bắt đầu nghi ngờ về con số trên trời kia, thì họ cũng bắt đầu đặt câu hỏi về toàn bộ mô hình kinh doanh. Điều này dẫn đến công ty gần như phá sản sau đó. Vào cuối năm, nó chỉ còn được định giá vào khoảng 8 tỷ đô.
• Apple là công ty đầu tiên đạt mức định giá 1000 TỶ ĐÔ vào năm 2018. Microsoft đã bắt kịp ngay sau đó và kể từ đó các công ty này luôn giành giật vị trí số 1 này của nhau.
• Năm 2007, Microsoft đã gây ấn tượng khi “xuống” 15 tỷ đô để đầu tư vào Facebook (chỉ một năm trước đó, Facebook được định giá 550 triệu đô). Hiện nay, Facebook đã có trị giá hơn 500 tỷ đô.
• Các công ty mang danh là “công ty công nghệ” luôn có xu hướng định giá cao hơn (ngay cả khi công ty đó không liên quan gì đến công nghệ).

Key takeaways

• Định giá của một công ty là một ước tính về những gì nó có thể bán được.
• Định giá một công ty phức tạp hơn so với định giá chiếc iPhone của bạn, bởi vì nó phụ thuộc vào các tính toán phức tạp và sự phán đoán.
• Doanh nghiệp thường được định giá dựa vào số liệu tài chính như: lợi nhuận, dòng tiền, giá cổ phiếu, tài sản và nợ phải trả.
• Tuy nhiên, định giá của các công ty chưa niêm yết mà bạn đọc trên tin tức thường là các số liệu được thương lượng hơn là kết quả của một phép tính được thẩm định chính xác.
• Giá trị công ty có thể ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn, kinh doanh và cũng ảnh hưởng đến thu nhập hay giá trị tài sản ròng của nhà đầu từ hoặc chủ sở hữu.

Hy vọng bài viết đã giúp mọi người hình dung được rõ hơn cách để định giá một công ty. Hãy theo dõi MBA Đường phố và đọc thêm nhiều chủ đề khác để biết thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!

Nguồn: MBA Đường phố Tổng hợp và Biên tập
————————–
MBA Đường phố – Vườn ươm Hỗ trợ Khởi nghiệp Toàn diện
Website: www.mbaduongpho.com
Hotline: 0886 924 688
Email: hotro@mbaduongpho.com
Address: iLIGHTIS Housing, 37 Kim Mã Thượng, Ba Đình, Hà Nội #MBA_Đường_phố

#MBA #Khởi_nghiệp #Startups #SMEs #Entrepreneur #Business_Plan