Trước đây tôi có ông sếp, cứ họp là lại càm ràm “Chính sách cây gậy và củ cà rốt”. Vậy cây gậy và củ cà rốt là gì?
Cây gậy (stick) và củ cà rốt (carrot) là một loại chính sách ngoại giao trong quan hệ quốc tế, thường được dùng bởi các nước lớn mạnh nhằm thay đổi hành vi của các nước nhỏ hơn. ‘Cây gậy’ tượng trưng cho sự đe dọa trừng phạt, ‘củ cà rốt’ tượng trưng cho quyền lợi hay phần thưởng. Một chính sách kiểu ‘cây gậy và củ cà rốt’ phải luôn hội tụ đủ ba yếu tố: yêu cầu thay đổi, quyền lợi nếu thay đổi, biện pháp trừng phạt.
Nói ngắn gọn lại là: ANH THÍCH ĂN CÀ RỐT HAY ĂN GẬY?”
Tuy nhiên, nhiều nhà quản lý nghĩ rằng việc giải quyết vấn đề phát sinh của doanh nghiệp đơn giản là dùng thưởng hoặc dùng hình phạt là xong. Thế nhưng, doanh nghiệp cũng giống một cơ thể, muốn khoẻ mạnh thì phải trị đúng bệnh.
MBA Đường phố xin chia sẻ câu chuyện về cách sử dụng cây gậy và củ cà rốt trong quản lý của vua thỏ sau đây để mọi người cùng suy ngẫm.
1. Vua thỏ lúng túng
Sườn núi phía nam có một bầy thỏ. Dưới sự quản lý của vua thỏ mắt xanh, bầy thỏ có một cuộc sống đầy đủ, vui vẻ.
Nhưng thời gian gần đây số lương thực bầy thỏ kiếm về ngày một ít. Vì sao nhỉ? Vua thỏ nhận ra là một số thỏ trở nên lười biếng.
2. Khuyến khích là tất yếu
Vua thỏ nhận ra, số thỏ lười biếng ảnh hưởng xấu tới những con khác. Số thỏ chăm cho rằng làm nhiều làm ít cũng như nhau, vậy nỗ lực để làm gì? Từng con, từng con cũng lười theo. Thế là vua thỏ quyết tâm thay đổi, tuyên bố thỏ nào biểu hiện tích cực sẽ được thưởng cà rốt.
3. Tuỳ tiện khen thưởng, bất mãn nổi lên
Việc một chú thỏ xám được vua ban thưởng củ cà rốt đầu tiên làm dậy sóng trong bầy thỏ. Vua thỏ không ngờ tác động của việc khen thưởng lại mạnh như vậy, nhưng là tác động xấu.
Mấy lão thỏ tìm vua kể lể tội lỗi của chú thỏ xám, chất vấn vì sao vua ban thưởng? Vua thỏ nói:
– Ta nhận thấy thỏ xám làm việc không tồi. Nếu các anh cũng có biểu hiện tích cực như thỏ xám thì tự nhiên sẽ được khen thưởng.
4. Bầy thỏ học cách đóng kịch
Thế là bầy thỏ phát hiện ra bí quyết để được khen thưởng. Cả bọn cho rằng: chỉ cần giỏi “thể hiện” trước vua thỏ là được nhận cà rốt thưởng. Một số bác thỏ chân chất không giỏi “trình diễn” sinh buồn rầu.
5. Có quy củ, việc mới chạy
Để loại bỏ thói làm ăn gian dối, nhờ sự giúp đỡ của nhóm thỏ già, vua thỏ ban bố quy định khen thưởng. Theo đó, thực phẩm bọn thỏ đem về đều phải qua nghiệm thu, sau đó căn cứ vào số lượng mà khen thưởng.
Một thời gian, bầy thỏ làm việc hiệu quả hẳn lên, kho chứa đầy thực phẩm dự trữ.
6. Chú ý cải cách chế độ khen thưởng
Chỉ cần vua thỏ không để ý, năng suất lao động của bầy thỏ sau một thời gian đạt tới cực đỉnh lại xuống dốc thê thảm. Vua thỏ thấy kỳ quái bèn điều tra kỹ lưỡng, nguyên do nguồn thức ăn ở gần đã bị bầy thỏ khai thác hết nhưng không có ai chủ động đi tìm nguồn thức ăn mới.
Một chú thỏ trắng tai dài chỉ trích vua thỏ chỉ biết đến số lượng, dung dưỡng thói “ăn xổi ở thì”, làm hại đến sự phát triển lâu dài của đàn thỏ.
7. Sau khi quy củ bị phá hỏng
Vua thỏ thấy thỏ tai dài có lý nên lao tâm khổ tứ suy nghĩ. Một hôm, có chú thỏ xám không hoàn thành nhiệm vụ, bạn chú là Đô Đô liền bớt phần mình giúp thỏ xám. Vua thỏ nghe chuyện, khen ngợi không ngớt tinh thần giúp bạn của Đô Đô.
Hai hôm sau, tình cờ gặp Đô Đô ở cửa kho, vua thỏ cao hứng thưởng gấp đôi cho Đô Đô. Lệ mới mở ra, phong trào “đóng kịch” lại nổi lên, bầy thỏ lại học cách làm vừa lòng vua thỏ.
Những chú thỏ không biết cách làm hài lòng thì tìm đến vua thỏ kêu khóc làm vua thỏ đứng ngồi không yên.
Có con nói:
– Sao tôi làm việc chăm chỉ mà phần thưởng lại thua Đô Đô?
Có con nói:
– Lần đó tôi làm việc rất tích cực, hoá ra thu nhập lại ít hơn trước, thật không công bằng!
Cà rốt cũng mất tác dụng khen thưởng
Một thời gian sau, tình hình càng gay cấn, nếu không thưởng hậu thì không ai còn muốn làm việc. Thế nhưng không ai làm việc thì lấy đâu cái ăn? Vua thỏ không chịu nổi, phải ban bố thỏ nào tình nguyện cống hiến cho cả bầy sẽ được thưởng một giỏ cà rốt đầy. Bố cáo vừa ban đã có thỏ xin làm tình nguyện. Vua thỏ nghĩ, thưởng hậu tất sẽ có thỏ giỏi.
Nào ngờ số thỏ này vẫn không hoàn thành nhiệm vụ. Vua thỏ giận dữ tới trách móc chúng. Bọn thỏ đều trả lời như nhau:
– Vua thỏ, xin đừng trách chúng tôi. Một khi trong tay đã có cà rốt, ai còn muốn đi làm nữa?
Việc sử dụng cây gậy và củ cà rốt làm sao cho hài hòa phù hợp phải phụ thuộc vào sự khéo léo của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Nếu một phần thưởng mà ai cũng có thể đạt được nhưng lại ko mất nhiều tâm sức, rồi nó cũng sẽ trở nên vô nghĩa.
Củ cà rốt để tạo động lực cho nhân viên làm việc hiệu quả hơn. Nhưng là nhà lãnh đạo của một doanh nghiệp bạn phải thiết lập được mục tiêu công việc cho nhân viên sao cho hợp lý hóa nhất có thể. Và nên nhớ mục tiêu này phải được nhân viên thể hiện bằng con số, sự cạnh tranh và thành quả đạt được chứ không phải làm hết năng lực mà không thấy gì.
Bên cạnh đó ban lãnh đạo doanh nghiệp nên hạn chế thưởng nóng. Vì sẽ làm cho rất nhiều nhân viên khác không được thưởng họ sẽ cảm thấy nản chí, dẫn đến năng suất làm việc cũng sẽ giảm sút.
Còn Cây gậy sẽ được đưa ra cho những nhân viên làm việc chưa tốt thiếu ý thức trách nhiệm. Tuy nhiên ban lãnh đạo nên có cách xử lý khéo léo chứ không phải là làm mất danh dự của họ, bêu rếu tên họ trước đám đông để răn đe, rồi có khi việc xử phạt còn làm phản tác dụng mong muốn.
Ở đây khi giải quyết hãy đưa ra những cách xử lí phù hợp cho từng trường hợp sao cho nhân viên phải tâm phục khẩu phục. Từ đây nhân viên sẽ kịp thời nhân ra lỗi sai của mình và tự giác sửa chữa.
Và trên hết, những khó khăn vẫn luôn xảy đến và nhân viên của bạn chắc chắn sẽ gặp những trở ngại trong công việc. Ở vai trò người lãnh đạo, bạn cần phải đem những kiến thức và kinh nghiệm của mình để giúp họ vượt qua những thách thức này. Hãy hỏi ba câu hỏi sau:
– Vấn đề nào khiến nhân viên của bạn bế tắc?
– Bạn có thể làm được những gì để giảm bớt gánh nặng của nhân viên?
– Giúp sức như thế nào là vừa đủ để nhân viên có thể tự mình vượt qua khó khăn này?
Khi một nhân viên không biết bơi sắp chết đuối, những lời nói như “anh tin em”, “cố lên” hay “làm hết mình đi” đều vô dụng. Ném cho họ cái phao là cách giải quyết nhanh nhất và hiệu quả nhất.
Nguồn: Sưu tầm
————————
MBA Đường phố – Vườn ươm Hỗ trợ Khởi nghiệp Toàn diện
Website: www.mbaduongpho.com
Hotline: 0886 924 688
Email: hotro@mbaduongpho.com
Address: GENESIS Housing, 307 Giảng Võ, Cát Linh, Đống Đa, Hà Nội
#MBA_Đường_phố #MBA #Khởi_nghiệp #Startups #SMEs #Entrepreneur #Business_Plan
